Tùy vào từng giai đoạn mang thai, mẹ bầu cần được thực hiện một số xét nghiệm quan trọng trong thai kỳ nhằm tầm soát và chẩn đoán những bất thường cho cả mẹ lẫn những dị tật cho thai nhi. Dưới đây là 7 xét nghiệm quan trọng trong thai kỳ, mẹ bầu không nên bỏ qua
3 tháng đầu thai kỳ
1. Công thức máu
Xét nghiệm này cần được thực hiện sớm khi mới mang thai để tầm soát các bệnh lý về máu, cụ thể:
– Thiếu máu do thiếu sắt: bù sắt hoặc truyền máu nếu thiếu máu nặng;
– Thiếu máu di truyền (Thalassemia): nhằm tầm soát bệnh Thalassemia cho thai nhi, đây là bệnh khá phổ biến ở Việt Nam và các nước vùng Đông Nam Á.
2. Nhóm máu ABO – Rh
Trên 95% người Việt Nam có nhóm máu Rh dương. Nếu mẹ có nhóm máu Rh âm (nhóm máu hiếm) và bố Rh dương thì có nguy cơ bất đồng nhóm máu mẹ – con và những lần mang thai sau nguy cơ sẩy thai, thai chết lưu hoặc nếu người mẹ cần truyền máu sẽ có nguy cơ phản ứng truyền máu nguy hiểm đến tính mạng.
Vì vậy những người Rh (-) khi mang thai cần được tiêm kháng thể Anti D để phòng ngừa những nguy cơ này.
3. Miễn dịch
Đây cũng là một trong các xét nghiệm quan trọng trong thai kỳ, cần thực hiện sớm để chẩn đoán và điều trị phòng ngừa lây nhiễm mẹ sang con.
– HIV: hiện nay những người nhiễm HIV vẫn có thể mang thai và sinh con. Tuy nhiên cần được điều trị phòng ngừa lây nhiễm mẹ sang con.
– Viêm gan siêu vi B: người mẹ nhiễm HBV cần được xét nghiệm định lượng virus HBV để xem xét có cần điều trị phòng ngừa lây nhiễm mẹ sang con trong quá trình mang thai (nếu tải lượng virus trong máu mẹ quá cao) và sau sinh bé sẽ được tiêm vắc xin và kháng thể thụ động phòng lây nhiễm.
– Giang mai: xoắn khuẩn giang mai chỉ có thể qua nhau thai và gây giang mai bẩm sinh sau tháng thứ 5, vì vậy cần phát hiện sớm để điều trị trước tháng thứ 5 của thai kỳ.
4. Bộ đôi – Double test
Đây là xét nghiệm tầm soát dị tật nhiễm sắc thể 21 (hội chứng Down), nhiễm sắc thể 13 (hội chứng Patau), nhiễm sắc thể 18 (hội chứng Edwards).
Mẹ bầu sẽ được xét nghiệm bộ đôi – double test (PappA, β hCG) vào cùng ngày siêu âm đo độ mờ da gáy, cụ thể là tuần 11 đến 13 tuần + 6 ngày, cùng ngày siêu âm đo độ mờ da gáy, thai phụ sẽ được làm xét nghiệm máu.
Nếu nguy cơ di tật cao (> 1/300 hoặc 1/250 tùy vào trung tâm xét nghiệm), mẹ bầu sẽ được tư vấn sinh thiết gai nhau hoặc chờ đến 16-20 tuần chọc ối chẩn đoán xác định dị tật nhiễm sắc thể.
5. Tổng phân tích nước tiểu
Xét nghiệm này có thể phát hiện nhiễm trùng tiểu không triệu chứng, phát hiện đường niệu trong bệnh đái tháo đường, đạm niệu trong bệnh tiền sản giật,….
3 tháng giữa của thai kỳ
1. Bộ ba – Triple test (β hCG, α FP, uE3)
Đây là xét nghiệm trong thai kỳ giúp tầm soát bất thường nhiễm sắc thể và dị tật ống thần kinh của thai nhi thông qua tính chỉ số nguy cơ ở tuần lễ 15-20.
Nếu nguy cơ di tật cao (> 1/300 hoặc 1/250 tùy vào trung tâm xét nghiệm), mẹ sẽ được tư vấn chọc ối chẩn đoán xác định dị tật nhiễm sắc thể.
2. Xét nghiệm dung nạp đường
20% phụ nữ Việt Nam bị đái tháo đường trong thai kỳ. Chính vì vậy cần làm xét nghiệm để tầm soát và phát hiện sớm đái tháo đường nhằm điều chỉnh chế độ ăn và điều trị ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm cho mẹ và con (tiền sản giật, băng huyết sau sinh, hôn mê do nhiễm ceton, thai chết trong bụng, con to,…)
Nguồn: Ths. Bs Lê Văn Hiền, Phó Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Phụ sản Mêkông, trích sách Học làm mẹ cùng Bác sĩ, tập 1.
